સુરત: માસિક સ્રાવ અંગે રહેલી ગેર માન્યતાઓ અંગે જાગૃતિ લાવવા માટે ગુજરાત સહિત દેશના 11 રાજયોમાં 21 થી 28 મી મે સુધી “માસિકા મહોત્સવ” ઉજવામાં આવનાર છે. જેમાં કલા, સંગીત અને નૃત્યની ઉજવણી થકી માસિક સ્રાવ અંગે રહેલી ગેર માન્યતાઓને દુર કરી વૈજ્ઞાનિક સમજ આપવાનો પ્રયાસ કરાશે.
રામકૃષ્ણ સંવેદના ટ્રસ્ટનાં ડો. અમી યાજ્ઞિકનાં જણાવ્યા આ મહોત્સવનો મુખ્ય ઉદ્દેશ માસિક સ્રાવના નકારાત્મક અનુભવોને દૂર કરી હકારાત્મક અને સર્જનાત્મક પ્રતિભાવ આપવાનો છે. આ મહોત્સવ અંતર્ગત તહેવાર અને ઉજવણીની થકી માસિક સ્રાવના સશક્તિકરણમાં પરિવર્તન લાવવાનો છે.‘માસિકા મહોત્સવ’, દરમિયાન રમતો, કળા અને સાંસ્કૃતિક કાર્યક્રમો દ્વારા સમાજમાં ‘માસિક’ અંગેની ગેરમાન્યતાઓ દૂર કરી વૈજ્ઞાનિક સમજ ફેલાવવાશે. આ મહોત્સવ વિશ્વનાં 4 ખંડોના 19 દેશોમાં 35 સંસ્થાઓ દ્વારા ઉજવવામાં આવે છે. આ મહોત્સવ ભારતના 11 રાજ્યો મહારાષ્ટ્ર, છત્તીસગઢ, જમ્મુ અને કાશ્મીર, બિહાર, ગુજરાત, આસામ, પશ્ચિમ બંગાળ, રાજસ્થાન, નવી દિલ્હી, ઝારખંડ અને કેરળમાં યોજાશે. માસિકા મહોત્સવ 21 મે થી 28 મે 2023 દરમિયાન ઉજવવામાં આવશે. સુરત ખાતે વર્ષ 2018 થી માસિક મહોત્સવની ઉજવણી કરવામાં આવે છે.
માસિક સ્રાવની મહિલાઓની જરૂરિયાતોને ઓળખવામાં સર્વ લોકોની ઉપેક્ષા પરિસ્થિતિને વધારે છે અને તેના પર પ્રતિકૂળ અસર કરે છે. માસિક સ્રાવ દરમ્યાન તેમના માટે વિવિધ સ્થળોએ જવાનું મર્યાદિત બને છે. આ તહેવારનો હેતુ પુરુષોને સાથી તરીકે જોડવાનો પણ છે જેથી તેઓ માસિક સ્રાવનો અનુભવ કરતા લોકોના અધિકારો માટે ઉભા રહી શકે.
માસિક સ્રાવ પર સકારાત્મક ચર્ચા કરવા ઉપરાંત, આ ઉત્સવ ‘સસ્ટેનેબલ’ માસિક સ્રાવ વિશે પણ જાગૃતિ લાવે છે. જેમ માસિક સ્રાવને આવરી લેવા માટે કાપડના પેડ્સનો ઉપયોગ કરવામાં આવે છે, તેમ ‘માસિક કપ’ જેવા નવા વિકલ્પોને વધુ માન્યતા અને સ્વીકૃતિ આપવાની જરૂર છે. સિન્થેટીક માસિક પેડ, ખર્ચાળ હોવા સાથે પર્યાવરણ તેમજ આરોગ્યને હાનિકારક પણ જણાયા છે. આમ આ માસિક ઉત્સવ દરમ્યાન સંવાદ, નાટકો, નૃત્ય, સંગીત, પ્રદર્શન, કવિ-સંમેલન, માસિક કથા, એક્ઝિબિશન ઓન વ્હીલ્સ – સાયકલ રેલી, એક્વા ઝુમ્બા, વોલ-પેઈન્ટીંગ અને અન્ય મનોરંજક પ્રવૃત્તિઓ સમગ્ર સુરત શહેરમાં કરવામાં આવશે. શહેરના વિવિધ વિસ્તારોમાં 15-20 જેટલા જાગૃતિ સત્રો યોજવામાં આવશે જેમાં સુરત-મહાનગર પાલિકા, સુરત પોલીસ અને અન્ય સામાજીક સંસ્થાઓનો સહયોગ પ્રાપ્ત થયો છે. સુરત ટ્રાફિક પોલીસનાં મહિલા કર્મચારીઓને ‘માસિક કપ’નું વિતરણ કરી તેની વિશેષ સમજ આપવામાં આવનાર છે. માસિક માહિતીના વધુ પ્રસાર માટે માસિક કીટના વિતરણ સાથે ‘સસ્ટેનેબલ’ માસિક સ્વચ્છતાનાં અભિયાન માટે સુરત મહાનગરપાલિકાના આશા વર્કરો અને આંગણવાડી મહિલાઓ માટે ટ્રેનિંગનું આયોજન કરવામાં આવેલ છે. પ્રજનન સ્વાસ્થ્ય માટે યોગ્ય-શીબીરનું આયોજન કરવામાં આવેલ છે. માસિકા મહોત્સવની થીમ પર મહેદી કાર્યક્રમો પણ નિર્ધારીત કરવામાં આવેલા છે. સાર્વજનિક યુનીવર્સીટી અને અન્ય કોલેજનાં વિદ્યાર્થીઓ વિશેષરૂપે આ આયોજનમાં મદદગાર થયા છે.
બહુવિધ કચરા નિકાલ સ્ટેશનો પર સફાઈ કર્મચારીઓ સાથે ફિલ્ડમાં કામ કરતી વખતે માસિક સ્રાવના કચરાને નિયંત્રિત કરવા અને માસિક સ્રાવને નિયંત્રિત કરવા પર તજજ્ઞો દ્વારા ચર્ચા કરાશે.
ડો યાજ્ઞિક નાં જણાવ્યા અનુસાર સુરત શહેરની સર્વ ભાગીદાર સામાજિક સંસ્થાઓ સમાજમાં માસિક ધર્મ નિષેધના બંધનોને તોડવામાં મુખ્ય ભૂમિકા ભજવે છે અને મહત્તમ પ્રભાવ બજાવવા માટે સંગીત, નૃત્ય, રમતગમત, કલા વગેરે દ્વારા માસિક મહોત્સવને પોતાની રીતે અનુકૂલિત કરવાનું કામ કરે છે. શહેરના સર્વ નાગરિકોને આ સમગ્ર આયોજનમાં સહભાગી બનવાનો અનુરોધ છે.
